W ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej mamy do czynienia z trzema majątkami: majątkiem wspólnym i dwoma majątkami osobistymi – jeden należy do męża i jeden do żony. Majątek osobisty małżonka to ogół składników majątkowych, które nie wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków, a co za tym idzie jedynym właścicielem i dysponentem przedmiotów wchodzących w skład majątku osobistego danego małżonka jest wyłącznie ten małżonek.
Choć prawnie wszystkie trzy majątki są wyodrębnione, to w praktyce granice te najczęściej się zacierają, bo całość majątku małżonków służy po prostu dobru rodziny.
W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wymienione zostały składniki należące do majątku osobistego każdego z małżonków. Są to:
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Powyższa lista stanowi katalog zamknięty. Oznacza to, że do majątku osobistego mogą przynależeć tylko te przedmioty, które zostały tam wymienione. Pozostałe składniki majątkowe wchodzą w skład majątku wspólnego. Natomiast wszelkie wątpliwości dotyczące przynależności danego przedmiotu do majątku wspólnego albo majątków osobistych należy rozstrzygać na korzyść majątku wspólnego.
Fot. Ibrahim Rifath (unsplash.com)
